NFT Nedir?
Bu yazımda Non-Fungible Token (NFT) diğer bir deyişle değiştirilemez benzeri olmayan varlıkların üretim sistemini, yöntemi ve platformlarını inceleyeceğiz. Blok zincir teknolojisinin geldiği son durum kripto ekonomi ile sanat ve tasarım alanları arasında bir ilişkisel bağlantı oluşturdu. Dijital eserlerin kod sistemiyle bilgisayar dili haline gelmesi ve akıllı sözleşme teknolojisinin sunduğu avantajlar değiştirilemez dijital varlıkların(NFT) uluslararası alanlarda ilgi odağı olmasını sağlamıştır. Blok zincir teknolojisinden bahsetmem gerekirse 2009 yılında Satoshi Nakamoto tarafından yazılan Bitcoin: Peer to Peer Electronic Cash System isimli makalede gündeme gelmiştir. Biraz daha açmam gerekirse merkezi olmayan, dağıtık halde bulunan bir yapıya ait olan zincire benzeyen bir bağlantı ile birbirine bağlanan kod bloklarından oluşan bir veri bütünlüğüdür. Kayıt defteri niteliğindeki veri tabanı, işlemlerde şeffaf bir yapıya sahiptir. Buna bağlı olarak güvenlik üst düzeyde sağlanabilmekte olup geçmiş işlemlerin takipleri rahatlıkla yapılabilmektedir. Merkeziyetiz yapısı taşıdığı bilgilerin manipüle edilebilme ihtimalini ortadan kaldırırken kayıtlı bilgilerin kolayca geri çağırılıp kontrol edilebilmesine olanak sağlamaktadır. Bu noktada akıllı sözleşmelerin ve Ethereum ağının sağladığı imkanlar doğrultusunda kripto sisteminde yeni bir varlık biriminin ortaya çıkmasını elde edilebilmiştir. NFT (Non-Fungible Token) değiştirilemeyen varlık birimini temsil etmektedir ve sözleşmelerde ERC-721 standardında yapılandırılmıştır. Akıllı sözleşmenin en belirgin özelliği bir dijital varlığa başka bir token ile takas edilememe özelliği sunmasıdır.
Resim, video, fotoğraf, müzik, sanal kreasyonlar şeklinde dijital varlıkların mülkiyetinin blokzincir altyapısında kaydedilerek akıllı sözleşmeler ile korunmasıdır. Eserin hakkını koruyan NFTler, eser sahibine telif hakkını vererek adaletsizliğe son verme. Geleneksele alternatif olan NFT ile noter görevi görülürken dijital eserler kripto para ile dijital ortamında satın alınabilmektedir. Demokratik ve her insanın erişebileceği bir platform yaratılırken, eserin mülkiyeti ve satılabilmesi NFT ile garantilenmektedir. NFTler herhangi bir dijital varlık türü olabilmektedir. En yaygın türler koleksiyon ve sanat eserleri, sanal dünya nesneleri, spor ve diğer oyunlardan dijitalleştirilmiş karakterlerdir. NFT ile, bir dijital varlığın mülkiyeti çoğu zaman Ethereum altyapısındaki blokzincire kaydedilmektedir.
NFT’nin Gelişme Süreci
2021'de NFT pazarı, çeşitli yüksek profilli NFT satışları ve birçok yeni projenin başlatılmasıyla ilişkilendirilen önemli bir büyüme ve ilgi görmüştür. NFTler, son derece yenilikçi yaklaşımlar sağlayan ilgili bir fenomen hâline gelmiştir. İlk kez sanatçılar dijital içerikten gelir elde edebilir hâle gelirken, kullanıcılar veya oyuncular ise dijital dünyaların sahibi olabilmekte ve nadir koleksiyonlar dijital olarak yeniden üretilebilmektedir (Ante, 2021). 2021 senesinin son aylarına kadarki yarıyılda, milyon dolarları aşan NFT ticareti göz ardı edilmezken dijital sanat, koleksiyon, müzik, reyin içi öğeler ve metaverse gibi unsurları kapsamaktadır. Kripto paralar ve öteki tokenler gibi NFTler de dijital altyapıları olarak blokzincir teknolojisine akıllı kontratlar ile bağlıdır. NFT bir para üniteyi, teknoloji olarak değil bir varlık olarak hizmet etmektedir. NFT satışları, NFT kullanıcılarının benzersiz etken blokzincir cüzdanları ile Bitcoin ve Ether fiyatlandırması arasındaki ilişkinin araştırılmış olduğu çalışmada, Ocak 2018 ile Nisan 2021 arasındaki günlük işlemlerin kullanımıyla, Bitcoin fiyat şokunun NFT satışlarında bir artışı tetiklediği görülmektedir. Öte yandan, Ether fiyat şokları, aktif NFT cüzdanlarının sayısını azaltmaktadır. Bu sonuçlara nazaran, kripto para piyasalarının NFT pazarının büyümesini ve gelişimini etkilediği görmekteyiz.
NFT’nin Bize Sunmuş Olduğu Fırsatlar
NFT’nin bize getirmiş olduğu fırsatlardan biri olan oyun sektöründe çok etkin bir şekilde görülmektedir. Çeşitli kripto oyun şirketlerinin oyun içerisinde karakterler ve özellikleri, oyun içi sanallaştırılmış hayvanların(pet) sahiplendirme gibi özellikler sunmaktadır. Bu özellikler sayesinde kullanıcılar kripto para birimleri ile alıveriş yapabilmeye imkan sağlamaktadır. Bu doğrultuda NFT sektörünün gelişmesinde ve büyümesinde etken rol oynamaktadır.
Diğer sektörlerde çok etkin bir şekilde görülen NFTlerden de bahsetmemiz gerekmektir. Bunlar sanal etkinlikler, dijital koleksiyoncular ve metaverse evrenlerini söyleyebiliriz. Sanal etkinliklerde geleneksel internet ortamı etkinlikler, güven ve teknoloji sağlayan merkezi ortaklara dayanmaktadır. Blokzincir altyapısında çeşitli etkinlik türleri yer alsa da uygulamaları daha küçük bir etkinlik çevresinde kısıtlanmaktadır. NFT’nin öne çıkarma ve mülkiyet avantajları sayesinde blokzincir uygulamalarının kapsamı büyük çapta büyümektedir. Günümüzde geleneksel biletli etkinlikler katılımcıları diğer şahıslara güvenmek durumunda kalınabilmektedir. Bu güven, beraberinde dolandırıcılığı, geçersiz işlemleri getirebilmektedir. NFT bilet ise sanat, kültür, spor gibi herhangi bir etkinliğe katılım hakkını sağlamak için blokzincir altyapısında bir bileti temsil etmektedir. NFT tabanlı bir biletin eşsiz olması, bilet sahibinin satıldıktan sonra bileti yeniden satamayacağı anlamına gelmektedir. Blokzincir tabanlı akıllı sözleşme ise, etkinlik planlayıcısı ve müşteri gibi ortaklar için şeffaf bir bilet alım satım ortamı sağlamaktadır. Tüketiciler, diğer şahıslara güvenmek yerine akıllı sözleşmeden kripto biletini verimli ve güvenilir bir şekilde alıp satabilmektedir. Böylece güven işlemi sağlanmaktadır. Dijital koleksiyoncular ise NFT’nin eser hakkını koruduğu göz önüne alırsak koleksiyoncuların hakkını koruduğunu söyleyebiliriz. Koleksiyoncular eserlerini istedikleri veya seçtikleri ortamlarda yayımlama konusunda da protokoller sayesinde sorunsuz sergileme yapabilmektedirler.
NFT’nin Geleceği
Teknolojinin günümüzde geliştiğini ve büyüdüğünü her geçen gün görebilmekteyiz. NFT teknolojisi hayatımızda daha etkin olacağını önümüzdeki ulusal çalışmalarda daha sık göreceğimizden emin olabiliriz. Bu bağlamda blok zincir teknolojisinde güvenilir ortam yaratacağından ve bu güvenin NFT sektöründe de patlama yaratacağından şüphesiz aşikardır…
KAYNAKÇA
Bitcoin.org. (t.y.). Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System. https://bitcoin.org/bitcoin.pdf
Ante, L., (2021). ‘’ The Non-Fungible Token (NFT) Market and Its Relationship With Bitcoin and Ethereum’’, Blockchain Research Lab Working Paper Series No. 20.
Comments